چگونه با کمک خدا غافلگیر شدیم؟!

این شعر را همه ما زیاد شنیدیم که در نومیدی بسی امید است، پایان شب سیه سپید است. شعری امید بخش که نوید روزهای روشن بعد از تاریکی را می‌دهد. شعرهایی که قبل از جوانه زدن آن در دل هر شاعری در آیات کتاب خدا نمونه‌های آن را شاهد بودیم.

مثلا شده تابه حال به نجات ﯾﻮﻧﺲ ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﺁﺏ، ﻧﻮﺡ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺁﺏ ﻭ ﯾﻮﺳﻒ ﺩﺭ کنار آب فکر کردید؟ قصه عبور حضرت ابراهیم از آتش و حضرت موسی از نیل را چه طور؟ دویدن هاجر میان کوه صفا و مروه و چاه زمزم را هم که می‌دانید. آزمون‌های سختی که در دل هرکدام گشایش و عبور از سختی به اراده الهی مشهود است.

شاید پیش خود بگویید، اینها برای ما نیست و چنین حوادث و عبور از تنگنایی تنها معطوف به اولیای خاص خدا است. اما نگاه به گذشته چنین گشایش‌هایی را در زندگی تک تک ما نشان می‌دهد.

بارها و بارها پیش آمده دستی در روزهای سخت مشکلات، واسطه باز شدن گره زندگی ما شود. مثل موافقت با وام درخواستی چند سال قبل که همزمان با سررسید تخلیه خانه به خاطر افزایش کرایه اتفاق افتاده است، یا جور شدن کار مناسب با حقوق و مزایای بیشتر تنها چند ماه بعد از ازدواج، و حتی کمک فکری دوست قدیمی در اوج مشکل، که بعد از سالها اتفاقی زنگ زده، برای همه ما پیش آمده است.

امید به رهایی، وقتی تا چشم کار می‌کند دیوار است، عین تکیه به دست‌های خدا است. گاهی دست‌های خدا با اسباب یا بدون اسباب و یا از هر منبعی که به فکر ما نمی‌رسد، دروازه‌ای باز می‌کند. تعبیر قرآنی نقش موثر امداد الهی در زندگی انسان، آیه «یرزقه من حیث لایحتسب» است.

پیامبر اکرم(ص) درباره این آیه با صراحت می‌فرمایند:

«من آیه‌اى را در قرآن مى‌شناسم که اگر تمام انسانها دست به دامن آن شوند براى حل مشکلات آنها کافى است و آن آیات سوّم و چهارم سوره طلاق است»

آیه مورد نظر این است:

"وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ ۚ وَمَنْ یَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا"

"و از جایی که گمان نَبَرد به او روزی عطا کند، و هر که بر خدا توکل کند خدا او را کفایت خواهد کرد که خدا امرش را نافذ و روان می‌سازد و بر هر چیز قدر و اندازه‌ای مقرّر داشته است (و به هیچ تدبیری سر از تقدیرش نتوان پیچید)"

به زبان ساده گاهی پیش می‌آید که اراده خدا در چارچوب محاسبات انسان نیست. تعبیری که رهبر معظم انقلاب بارها آن را به کار برده‌اند و بیان داشتند: رزق لایُحتسب را همیشه در محاسباتتان به‌طور اجمال در نظر داشته باشید."

آیت الله خامنه‌ای در تعریف «رزق لایحتسب» بیان می‌کنند: درست است که محاسبات عقلانی و مادّی، تأثیرگذارند، در این شکّی نیست، و لازمند -هیچ آموزشی از آموزشهای اسلام به ما نمیگوید که محاسبات عقلانی نکنید، محاسبات فکری و مادّی انجام ندهید؛ نه، حتماً باید محاسبه کرد- امّا یک جایی هم باز بگذارید برای محاسباتی فراتر از مسائل مادّی؛ فراتر از آنچه به عقل انسان میرسد؛ این، رزق لایُحتسب است؛ این همان چیزی است که محاسبه نشده است و به ما میرسد؛ این در همه‌ی محاسبات ما وجود دارد؛ در همه‌ی کارهای جبهه‌ی مؤمن، این را باید رعایت کرد و در نظر داشت و انتظارش را داشت.(۱۳۹۵/۱۱/۱۹ / بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش)


یکی از مسائلی که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش (۱۳۹۸/۱۱/۱۹) مطرح کردند توجه به «رزق لایحتسب الهی» بود، ایشان با استناد به آیه ۲ و ۳ سوره طلاق، بیعت نیروی هوایی طاغوت با امام در سال ۵۷ را از مصادیق رزق لایحتسب معرفی کردند و فرمودند:

«ممکن است دشمن از جایی ضربه بخورد که انتظار ندارد، و شما که بنده‌ی خدا و مؤمن بِالله و در راه صراط مستقیم هستید، از جایی برایتان عایدی به وجود بیاید که «رزق لایُحتَسَب» باشد و انتظارش را نداشته باشید. به نظر من این خیلی نکته‌ی اساسی‌ای است که ما توجّه کنیم همه‌ی حوادث عالم بر اساس محاسبات مادّی و دنیایی نیست؛ این هم جزو محاسبات است که گاهی اوقات خدای متعال یک راه میان‌بُری را به وجود می‌آورد.»

«اعتراف سازمان‌های بین المللی به حقانیت ایران در جنگ تحمیلی» یکی از مصادیق «رزق لا یُحتسب» است. (بیانات در دیدار مسئولان وزارت کشور‌، ۷۰/۹/۲۷)

ایشان در جای دیگر می‌فرمایند: بیعت همافران نیروی هوایی با امام» نیز یکی دیگر از مصادیق «رزق لا یُحتسب» به‌شمار می‌رود؛ بیعتی که با توجه به جایگاه خاص این نیرو در رژیم شاه، ضربه‌ی سهمگینی را به این رژیم وارد ساخت. به بیان دیگر، این بیعت از یک سو «ضربه‌ی محاسبه‌نشده‌»ای بود برای دشمن و از سوی دیگر «رزق محاسبه‌نشده»ای بود برای انقلابیون؛ ضربه‌ای که به تضعیف روحیه‌ی آنان و رزقی که  به تقویت روحیه‌ی اینان منجر شد. (بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، ۹۵/۱۱/۱۹؛ بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، ۹۷/۱۱/۱۹؛ بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، ۹۸/۱۱/۱۹)

آیه‌ای در واقع در باب غافلگیری دشمن که ما را حتی در لحظات سخت، نسبت به آینده بهتر امیدوار می‌کند. این در حالی است که همواره در اراده و خواست تمام افراد و حکومت‌ها، احتمال شکست و ناکارآمدی و بن بست وجود دارد اما تنها امری که شکست در آن راه ندارد، خواست و اراده خداوند است.

چه خوب دعایی است که اگر بگوییم «وَ اجْعَلْ قَلْبِی وَاثِقاً بِمَا عِنْدَكَ، خدایا دل من را جوری قرار ده که به آن‌چه نزد توست اطمینان دارد.

کارساز ما به فکر کار ماست     فکر ما در کار ما آزار ماست

به خدا اعتماد کنیم

---